1916’da İsviçre’de başlatılan bu akımın adı, Tristan Tzara’nın “Larousse” sözlüğünden rastgele açarak bulduğu “dada” kelimesinden gelir.
1. Dünya Savaşı’nın bunalımlı yıllarında İtalyan şair Tristan Tzara ve etrafındaki bir grup genç sanatçının 1918’de bildiri yayımlayarak başlattığı bir akımdır.
Kısa sürede Fransa ve Amerika’yı etkileyen dadizm, aslında savaşa karşı olan aydınların başlattığı bir akımdır.
1. Dünya Savaşı’nın doğurduğu sosyal, ahlaki ve dinî çöküntü insanları ümitsizliğe sürüklemiştir. Dadaizm, bu duruma karşı bir isyan olarak ortaya çıkmış ve insan varlığını her şeyin üstünde tutmayı hedeflemiştir.
Sosyal değerlerin yozlaşması ve savaşın yıkıcı etkisiyle akılcı düşünce yetersiz kalmış; sanat, siyasete alet edilmiştir. Bunun sonucu olarak “dadaistler”, tüm kurallara karşı çıkmışlar , yazdıklarıyla insanları şaşırtarak uyuşukluktan kurtarmayı ve kötü olan her şeyden intikam almayı amaçlamışlardır.
Edebiyatta ve sanatta her türlü geleneğe, kurallara karşı çıkan, “kuralsızlığı kural olarak benimseyen” bir anlayıştır.
Dadaistler; şiirde biçime önem vermemiş, yeni ve şaşırtıcı imgelerle serbest çağrışımlara, anlam kapalılığına yer vermiş ve alışılmış şiir dilinden uzak durmuşlardır.
Dadaistler, kâğıt parçalarına yazdıkları sözcükleri bir şapkanın içine atıp karıştırarak, şapkanın içinden teker teker çıkarıp sıralayarak şiir yazmışlardır.
Bu akım, kübizm akımının etkisiyle ortaya çıkmış ve sonraları yerini sürrealizme bırakmıştır.
Dadaizm, Türk edebiyatında ilgi görmemiş, sadece Ercüment Behzat Lav ve Mümtaz Zeki Taşkın’ın bazı şiirlerinde etkili olmuştur. Ayrıca yerleşik kurallara başkaldırdıkları için “Garip “diye adlandırılan I. Yeni akımının bazı özellikleri de bu çerçevede değerlendirilebilir.
DADA ŞARKISI I Bir dadacının şarkısı yüreği dadayla dolu fazlaca yordu motoru yüreği dadayla dolu
Asansör bir kral taşıyordu ağır çıtkırıldım özerk ayrıca kırsın mı sana sağ kolunu yollasın mı Roma'daki Papa'ya
Artık bu yüzden işte Asansörcüğün yüreğinde dada mada hak getire
Tıkınıp durun çikolata yıkayıp beyninizi dada dada su için üstüne sonra ...
