Toplumları, milletleri ve kuruluşları etkileyen olayları; zaman ve yer göstererek anlatan, bu olayların daha önceki ve sonraki olaylarla bağlantılarını, karşılıklı etkilenmeleri ortaya koyan, milletlerin kurdukları medeniyetleri ve kendi iç sorunlarını inceleyen bilim dalına tarih denir.
Tarih denince akla sadece geçmişte yaşanmış önemli olaylar, savaşlar, barışlar, antlaşmalar, krallar, padişahlar gelmemelidir. İnsanoğlunun bir de felsefe, din, ekonomi, edebiyat, siyaset gibi önemli ve belirleyici kültür alanlarındaki eylem ve ürünlerinin tarihi olan uygarlık tarihi vardır.
Toplumların maddi ve manevi varlıklarının; fikir, sanat çalışmalarıyla ilgili niteliklerinin tümüne uygarlık (medeniyet) denir. Uygarlık tarihini oluşturan felsefe, din, ekonomi, edebiyat, siyaset gibi önemli ve belirleyici kültür alanlarıyla ilgili çalışma, kavram ve nesneler; bilim tarihi, felsefe tarihi, sanat tarihi, edebiyat tarihi gibi bilim dallarının inceleme alanlarına girer. Söz gelimi bilim tarihi; bilimin gelişme sürecini, bilim adamlarının hayatlarını ve bilime katkılarını; siyaset tarihi, siyasi hareketlerin ortaya çıkışlarını, gelişim süreçlerini ve bu süreçlerde belirleyici rol oynayan siyasi kişilikleri inceler.
Uygarlık tarihi boyunca sayısız edebî metin ve edebiyat geleneği oluşturulmuş; buna bağlı olarak zaman içinde edebiyatçıların yaşamlarını ve eserlerini inceleyen bir bilim dalı ortaya çıkmıştır. Bir taraftan edebiyat sanatıyla bir taraftan da tarih bilimiyle ilişkili olan bu bilim dalına edebiyat tarihi denir. Edebiyat tarihi, edebî hareketleri ve dönemleri, yazarların ve şairlerin yaşamlarını, eserlerini, edebî kişiliklerini, dil ve üslup özelliklerini inceleyen bilim dalıdır
Geçmiş, hem tarihin hem edebiyat tarihinin inceleme alanına girer. Tarih bilimi, belli bir döneme yön veren olay ve kişileri tarihsel rolleri açısından ele alır, olaylar arasında neden- sonuç ilişkisi kurar, bu olayları kronolojik sırayla inceler. Bu arada dönemin önemli edebî kişilikleri ve olayları üzerinde kısaca durur. Edebiyat tarihi ise tarih biliminin, üzerinde kısaca durduğu edebî olay ve kişilikleri detaylı olarak inceler.
