Mesnevi
- Sözlük anlamı ikili, ikişerli olan mesnevi,Türk edebiyatına İran edebiyatından geçmiş bir nazım biçimidir. www.edebiyatvedil.net
- Divan Edebiyatı’nın en uzun nazım biçimidir. Beyit sayısı sınırsızdır.
- Her beyti kendi arasında (aa/bb/cc/dd/ee/…) uyaklıdır. (Beyitlerin kendi arasında uyaklı olanlarına musarra denir.)
- Her beyitin kendi arasında uyaklanması şairlerin uyak bulma zorluğunu ortadan kaldırmış, yazma kolaylığı sağlamış ve uzun metinlerin oluşmasına olanak tanımıştır.Bu sebeple uzun aşk ve kahramanlık öykülerinde mesnevi nazım biçimi tercih edilmiştir.
- Aruz ölçüsünün kısa kalıplarıyla yazılır.
- Mesneviler olay anlatımına dayalı bir nazım biçimidir. Klasik Türk Edebiyatı’nda roman ve hikayenin işlevini görmüştür.
- Bir şairin beş mesneviden oluşan eserler bütününe hamse denir. Hamse sahibi olmak bir şair için gurur duyulacak bir durumdur. Türk edebiyatında ilk hamse sahibi şairimiz Ali Şir Nevâî’dir.
- Hamse sahibi olan şairlerin başlıcaları şunlardır: Ali Şir Nevâî, Nev’izade Atâyî, Taşlıcalı Yahya, Hamdullah Hamdi, Lamiî, Behiştî, Nergisî…
- Türk Edebiyatı’nın ilk mesnevisi Yusuf Has Hacip’in yazdığı Kutadgu Bilig’dir.
- Mesnevi nazım biçimiyle yazılan eserler şu şekilde sınıflandırılabilir:
Savaş ve kahramanlık konularını işleyenler: İskendernâme (Ahmedî)
Aşk temasını işleyenler: Leyla vü Mecnun, Vamık u Azra, Hüsrev ü Şirin (Şeyhî)
Didaktik – ahlaki içerikli mesneviler: Hayriyye (Nâbî), Pendnâme (Güvâhî)
Dini – tasavvufi içerikli mesneviler: Mevlid (Süleyman Çelebi), Hüsn ü Aşk (Şeyh Gâlip)
Mizahî – hiciv içerikli mesnevi: Harnâme (Şeyhî)
Eğlence ve düğünleri anlatan mesneviler: Surnâme (Vehbî)
Şehir güzelliklerini anlatan mesneviler: Şehrengiz-i Bursa (Lamiî)
