Yazım kuralları, bir dili kullanırken yazıda ve söyleyişte kişiden kişiye farklı anlamlar oluşmaması için belirlenen ve herkes tarafından benimsenen kurallardır.
Dilimizi doğru ve anlaşılır kullanabilmemiz için bazı kuralların bilinmesi gerekir. Yazım kurallarına uyulmadığı takdirde duygu ve düşüncelerimizi doğru bir şekilde aktaramayız.
Yazım kurallarını beş ana başlık altında inceleyeceğiz.
1. Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler 2. Sayıların Yazımı 3. Birleşik Kelimelerin Yazımı 4. Kısaltmaların Yazımı 5. Bazı Bağlaç, Kelime ve Eklerin Yazımı
A. Büyük Harflerin Kullanımı
1. Cümleler büyük harfle başlar.
Örnekler:
- Bana doğru yürümeye başladı.
- Kapıyı açın lütfen.
2. Cümle içinde tırnak ya da ayraç içine alınan cümleler büyük harfle başlar ve sonuna uygun noktalama işareti konur.
Örnekler:
- Atatürk, “Hayatta en hakiki mürşit, ilimdir.” diyor.
- Murtaza Bey: “Yatalım artık.” dedi.
UYARI: İki çizgi arasındaki ara söz ve ara cümleler büyük harfle başlamaz.
- Evleri, amcamın evinden -çekme katı çıktıktan sonra bile- daha büyüktü.
- Daha bir ay önce -bir ay bile olmadı ya- alındı bu pantolon sana.
UYARI: Rakamla başlayan cümlelerde rakamdan sonra gelen sözcük büyük harfle başlamaz.
• 10 gün sonra tatile çıkacağım.
3. Dizeler genellikle büyük harfle başlar.
Örnekler:
Paşalar onun arkasındaydılar.
O, saati sordu. Paşalar: “Üç” dediler.
Sarışın bir kurda benziyordu.
Ve gözleri çakmak çakmaktı.
4. Nokta (.), soru işareti (?), ünlem (!) ve üç noktadan (…) sonra gelen cümlenin ilk sözcüğü büyük harfle başlar.
Örnekler:
• Hey, sana diyorum! Odanda dağınık duran kitapları, defterleri, kağıtları… Beni duymuyor musun? Hemen buraya gel. Annenin dediklerini yap.
5. İki noktadan (:) sonra bir cümle geliyorsa büyük harfle başlar.
Örnekler:
- Menfaat sandalyeye benzer: Başında taşırsan seni küçültür, ayağının altına alırsan yükseltir.
A.1. Özel Adların Yazımı
1. Kişi adları büyük harfle başlar.
Örnekler:
- Leyla, Vural, Erdal, Gülseren…
2. Kişi adlarından önce ve sonra gelen unvan (san), meslek, lakap ve rütbe adları ile saygı bildiren sözcükler büyük harfle başlar.
Örnekler:
- Hamdi Yüzbaşı, Doktor Nazlı Hanım, Çaycı Murtaza, Avcı Mehmet, Nişancı Mehmet Paşa…
UYARI: Unvan (san) sözcükleri özel bir adın yerini tutuyorsa büyük harfle başlar.
Örnekler:
- Yarın, Vali ilçemizi ziyaret edecekmiş.
UYARI: Unvan (san) sözcükleri özel bir adın yerini tutmuyorsa küçük harfle başlar.
Örnekler:
- Önce doçent, sonra profesör olmak istiyordu.
UYARI: Akrabalık bildiren sözcükler, büyük harfle başlamaz.
Örnekler:
- Meral halam, Erol eniştemle yurt dışına çıktı.
Akrabalık bildiren sözcükler başa geldiğinde unvan yerine kullanıldığı için büyük harfle başlar.
- Geçen yıl Hala Sultan Amerika’ya yerleşti.
Bazı tarihi şahsiyetlerde unvan değeri kazandığı için büyük harfle başlar.
- Milli mücadeleye katılmış bir kadın kahraman olan Nene Hatun’u kimse unutmadı.
3. Resmi yazılarda saygı bildiren sözcüklerden sonra gelen ve makam, mevki bildiren sözcükler büyük harfle başlar.
Örnekler:
- Sayın Kaymakam, Sayın Dekan, Sayın Vali…
4. Hitap sözcükleri büyük harfle başlar.
Örnekler:
- Sevgili Anneciğim, Değerli Öğretmenim, Canım Oğlum, Saygıdeğer Arkadaşlar…
5. Hayvanlara verilen adlar büyük harfle başlar..
Örnekler:
- Benim Sarıkız‘ım çok verimli bir inektir.
- Bayza, kedisi Minnoş için mama aldı.
6. Ulus adları büyük harfle başlar.
Örnekler:
- Türk, Japon, İngiliz, Fransız…
7. Devlet adları büyük harfle başlar.
Örnekler:
- Geçen yıl Macaristan’a- oradan Çekya’ya geçtik. İki hafta sonra da Türkiye’ye döndük.
8. Din, mezhep , tarikat adları büyük harfle başlar.
Örnekler:
- İslamiyet, Musevilik, Budizm, Alevilik, Protestanlık, Kadirilik…
9. Dil adları büyük harfle başlar.
Örnekler:
- Okulda Fransızcanın yanında Çince de öğretiyorlar.
10. Ulus, din, dil, mezhep, kişi vb. adlardan türemiş sözcükler büyük harfle başlar..
Örnekler:
- Türkçe, Türklük, Atatürkçülük, Amerikalı, Hegelci…
UYARI: Özel adlar kendi anlamı dışında yeni bir anlam kazanmışsa büyük harfle başlamaz
Örnekler:
- allahlık (saf, zararsız)
- donkişotluk (gereği yokken kahramanlık göstermeye kalkmak)
UYARI: Para birimleri büyük harfle başlamaz
Örnekler:
- lira, dolar, dinar, avro, kuruş, yuan…
UYARI: Özel adların yerine kullanılan “o” zamiri cümle içinde büyük harfle yazılmaz.
Örnekler:
- Eminim, o da beni seviyor.
11. Din ve mitoloji ile ilgili özel adlar büyük harfle başlar.
Örnekler:
- Tanrı, Allah, Zeus, Kibele, Dalay Lama…
12. Gezegen ve yıldız vb. gök cismi adları büyük harfle başlar.
Örnekler:
- Dünya, Güneş, Halley, Samanyolu (yıldız kümesi), Yedikardeş (yıldız kümesi), Ay…
UYARI: “Dünya, güneş, ay” sözcükleri cümlede terim anlamda kullanıldığında büyük harfle; gök cismi anlamı dışında kullanıldığında küçük harfle başlar.
Örnekler:
- Yirmi dört saatin içinde Dünya, Güneş‘in; Ay da Dünya‘nın çevresinde bir tur döner.
- Bilin ki güneş girmeyen eve doktor girer
- Of, yine dünya kadar ödevim var!
13. Saray, köşk, han, kale, köprü, anıt vb. yapı adlarının bütün sözcükleri büyük harfle başlar.
Örnekler:
- Çankaya Köşkü, Ankara Kalesi, Galata Köprüsü, Zafer Abidesi, Kurşunlu Han…
14. Kurum, kuruluş ve kurul adlarının her sözcüğü büyük harfle başlar.
Örnekler:
- Türkiye Büyük Millet Meclisi, Devlet Malzeme Ofisi, Millî Kütüphane, Polatlı Yardımseverler Derneği…
15. Kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge, genelge adlarının her sözcüğü büyük harfle başlar.
Örnekler:
- Medeni Kanun, Borçlar Hukuku, İkamet İzinleri ve Vizeler Tüzüğü, Telif Hakkı Yayın ve Satış Yönetmeliği…
16. Kitap, dergi, gazete ve sanat eserlerinin (tablo, heykel, müzik) her sözcüğü büyük harfle başlar.
Örnekler:
- Memleketimden İnsan Manzaraları (kitap). Varlık (dergi), Cumhuriyet (gazete), Operadaki Hayalet (sanat eseri), İzmir Marşı…
17. Millî ve dinî bayramlarla bayram niteliği kazanmış günlerin adları büyük harfle başlar.
Örnekler:
- Ramazan Bayramı’nda annemle babamın yanına gideceğim.
- Bugün Öğretmenler Günü, bunu kutlamalıyız.
- 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı’nı, coşkuyla kutladık.
18. Tarihi olay, çağ ve dönem adları büyük harfle başlar.
Örnekler:
- Servetifünun Dönemi’nde şiirlerin dili oldukça ağırdır.
- Antik Çağ’da mitolojik öğeler hayatın önemli bir parçasıydı.
- Kurtuluş Savaşı, Cilalı Taş Devri…
19. Yer, millet ve kişi adlarıyla kurulan birleşik sözcüklerde özel adlar büyük harfle başlar.
Örnekler:
- Van kedisi, Antep fıstığı, Hindistan cevizi, İngiliz anahtarı, Maraş dondurması, Amasya elması…
A.2. Yer Adlarının Yazımı
1. Yer adları (kıta, bölge, il, ilçe, köy, semt, sokak vb.) büyük harfle başlar.
Örnekler:
- Avrupa, Amerika, Asya; İç Anadolu, Güneydoğu Anadolu; Ankara, Paris, New York; Polatlı, Üsküdar; Bahçelievler, Mamak; Menteşe Caddesi, Atatürk Caddesi; Menekşe Sokak, Can Sokak…
2. Coğrafya ile ilgili kıta, bölge, ova, dağ, deniz, göl, akarsu, orman adları (Birden çok sözcükten oluşanlarda her sözcük büyük harfle başlar.) büyük harfle yazılır.
Örnekler:
- Asya, Ilgaz Dağı, Zigana Geçidi, Atatürk Barajı, İstanbul Boğazı, Beyşehir Gölü, Amik Ovası…
3. Yer bildiren özel adlarda da kısaltmalı söyleyiş söz konusu olduğu zaman sözcük başında büyük harf kullanılır.
Örnekler:
- Oruç Reis gemisi Boğaz’ı geçip Karadeniz’e açıldı.
- 23 Nisan’da Bulvar’dan akan insan seli bizi şaşırttı,
4. Sonunda 3. tekil iyelik eki olan özel ada, bu ek dışında başka bir iyelik eki getirildiğinde kesme işareti konmaz.
Örnekler:
- Boğaz Köprümüzün güzelliğine bakar mısınız?
- Ağrı Dağımızın heybeti büyüktür.
5. Coğrafya ile ilgili kıta, bölge, ova, dağ, deniz, göl, akarsu, orman adları (Birden çok sözcükten oluşanlarda her sözcük büyük harfle başlar.) büyük harfle yazılır.
Örnekler:
- Asya, Ilgaz Dağı, Zigana Geçidi, Atatürk Barajı, İstanbul Boğazı, Beyşehir Gölü, Amik Ovası…
B. Sayıların Yazımı
1. Sayılar, rakamla ya da yazıyla yazılabilir. Yazıyla yazılırsa her sayı sözcüğü ayrı yazılır.
Örnekler:
- On, on beş yıl önce buraları hep dutluktu.
- Öğrenciler sınıfa ikişer ikişer girdiler.
- Çobanın kırk iki koyunu vardı.
UYARI: Çek, senet, makbuz gibi belgelerde sayılar yazıyla da yazılabilir. Bu durumda değişiklik yapılmasını önlemek amacıyla sayı adları bitişik yazılır.
Örnekler:
- Adı geçen şahıs, tarafıma 110000 TL (yüzonbin Türk lirası) borçludur.
2. Bilimsel yazılarda ve kesinlik aranan konularda sayılar rakamla yazılır
Örnekler:
- Ankara’nın nüfusu son sayım sonuçlarına göre 5.723.662’dır.
- Haklımızın %14’ü hâlâ okuma yazma bilmiyor.
3. Çok sıfırlı, büyük sayıların ana sayılarından sonraki basamakları yazıyla gösterilir.
Örnekler:
- 80 milyon, 8 milyar, 12 bin
4. Romen rakamları ancak yüzyıllarda, hükümdar adlarında, tarihlerde ay adlarında, kitap ve dergi ciltlerinde ve kitapların asıl bölümlerinden önceki sayfaların numaralandırılmasında kullanılır.
Örnekler:
- XXI. yüzyıl,
- II. Mehmet,
- XIV. Louis,
- 15.VII.1977,
- III. Cilt,
- I)… II)
5. Rakamla yazılan sayılardan sonra gelen ekler kesme işaretiyle (‘) ayrılır.
Örnekler:
- Dersimiz sabah 8.30’da başlayacak.
- Babam 1943’te doğmuş.
C. Birleşik Sözcüklerin Yazımı
Birleşik sözcükler belirli kurallar çerçevesinde bitişik veya ayrı yazılır.
C.1 Bitişik Yazılan Birleşik Sözcükler
1. İki sözcük birleşirken ses düşmesi olursa sözcükler bitişik yazılır.
Örnekler:
- ne asıl > nasıl
- biri biri > birbiri
- cuma ertesi > cumartesi
- güllü aş > güllaç
- kayın ana > kaynana
2. “et-“, “ol-” yardımcı eylemleriyle kurulan birleşik fiillerde herhangi bir ses düşmesi veya ses türemesi bitişik yazılır.
Örnekler:
- emir etmek > emretmek
- af olmak > affolmak
- kayıp etmek > kaybetmek
- ret etmek > reddetmek
- hal olmak > hallolmak
3. Kurallı birleşik fiiller; yeterlilik (-ebil), tezlik (-iver), sürerlilik (-edur, -ekal, -egel) ve yaklaşma (-eyaz) birleşik fiilleri daima bitişik yazılır.
Örnekler:
- çözebilmek, uyuyakalmak, temizleyivermek, öleyazmak…
4. Sözcüklerden her ikisi veya ikincisi, birleşme sırasında anlamını kaybederse bu tür birleşik sözcükler bitişik yazılır.
Örnekler:
- Bitki adları: keçiboynuzu, hanımeli, kuzukulağı…
- Hayvan adları: danaburnu (böcek), karafatma (böcek), karadul (örümcek)…
- Hastalık adları: itdirseği (arpacık), karataban, delibaş…
- Alet ve eşya adları: kargaburnu (alet), kedigözü (lamba), deveboynu (boru)…
- Yiyecek adları: dilberdudağı (tatlı), kedidili (bisküvi), alinazik (kebap)…
- Oyun adları: beştaş, dokuztaş, üçtaş…
- Gök cisimlerinin adları: Samanyolu (yıldız kümesi), Demirkazık (yıldız)…
- Renk adları: camgöbeği, fildişi, vişneçürüğü…
5. “Alt, üst ve üzeri” sözcüklerinin sona getirilmesiyle kurulan birleşik sözcükler bitişik yazılır.
Örnekler:
- Ayakaltı, bilinçaltı, gözaltı…
- Akşamüstü, olağanüstü, yüzüstü…
- Akşamüzeri, öğleüzeri…
6. Her iki sözcüğü de asıl anlamını koruduğu hâlde yaygın bir biçimde gelenekleşmiş olarak bitişik yazılan sözcükler de vardır.
Örnekler:
- “Baş” sözcüğüyle oluşturulan birleşik sözcükler: başöğretmen, başçavuş, başeser…
- “Başı” sözcüğüyle oluşturulan birleşik sözcükler: aşçıbaşı, elebaşı, binbaşı…
- “Oğlu, kızı” sözcükleriyle oluşturulan birleşik sözcükler: çapanoğlu, elkızı…
- “Ağa, bey, hanım, nine vb.” sözcükleriyle oluşturulan birleşik sözcükler: ağababa, ağabey, beyefendi, efendibaba, hanımefendi, kadınnine…
7. “Ev” sözcüğüyle kurulan birleşik sözcükler bitişik yazılır.
Örnekler:
- kitabevi, huzurevi, gözlemevi, orduevi…
8. “Hane, name, zade” sözcükleriyle oluşturulan birleşik sözcükler bitişik yazılır.
Örnekler:
- kahvehane, yazıhane; beyanname, kanunname, seyahatname; amcazade, dayızade, beyzade
UYARI: “Eczahane, hastahane, postahane, pastahane” sözcükleri kullanımdaki yaygınlık nedeniyle “eczane, hatstane, postane, pastane” biçiminde yazılmaktadır.
9. Ara yönleri belirten sözcükler bitişik yazılır.
Örnekler:
- Güneybatı, güneydoğu, kuzeybatı, kuzeydoğu
C.2 Ayrı Yazılan Birleşik Sözcükler
1. “Etmek, olmak, eylemek” yardımcı eylemleriyle kurulan birleşik fiiller herhangi bir ses düşmesine veya ses türemesine uğramazsa ayrı yazılır.
Örnekler:
- ilan etmek, azat etmek, göç etmek…
- var olmak, mutlu olmak, yorgun olmak…
- pazar eylemek
2. Birleşme sırasında sözcüklerden hiçbiri anlam değişmesine uğramıyorsa ya da yalnızca birinci sözcük anlam değişmesine uğruyorsa birleşik sözcükler ayrı yazılır.
Örnekler:
- Köpek balığı, çalı kuşu, deve kuşu, ateş böceği, hamam böceği, at sineği, su yılanı, bal arısı; çörek otu, ayrık otu; hava yolu; gece yarısı, hafta sonu; gök bilimi…
3. “Ocak, yurt” sözcükleriyle yapılan birleşik sözcükler ayrı yazılır.
Örnekler:
- Sağlık ocağı, öğrenci yurdu
4. “Dış, iç, sıra” sözcükleriyle oluşturulan birleşik sözcükler ayrı yazılır.
Örnekler:
- Çağ dışı, yasa dışı, ahlak dışı…
- Ceviz içi, hafta içi, yurt içi…
- Ardı sıra, yanı sıra, peşi sıra…
D. Kısaltmaların Yazımı
1. Özel ad birden çok sözcükten oluşuyorsa her sözcüğün başındaki harf alınarak büyük harfle yazılır. Kısaltmaları oluşturan harflerden sonra nokta konmaz. Kısaltmaya gelen ek, kısaltmanın okunuşuna göre gelir.
Örnekler:
- Sitemizde TDK’nin “Yazım Kılavuzu” esas alınmıştır.
- Kardeşim ODTÜ’yü kazandı.
- GAP, THY, TBMM, MEB…
UYARI: T.C. (Türkiye Cumhuriyeti) kısaltmasında kalıplaşmış olarak nokta konur.
2. Tek heceli bir sözcük kısaltılacaksa sözcüğün ilk harfi alınır, nokta konur.
Örnekler:
- a.(ad), c.(cilt), k. (kat)…
3. Çok heceli tür adlarının genellikle ilk üç harfi alınarak kısaltılır, nokta konur.
Örnekler:
- coğ. (coğrafya), bk. (bakınız), sok. (sokak)…
UYARI: Özel adlar kısaltılırken büyük harfle başlatılır, ilk iki ya da üç sesi alınır, nokta konur.
Örnekler:
- Ank. (Ankara), Alm. (Almanya), Fr. (Fransa)…
UYARI: Ölçü ve para adları noktasız yazılır.
Örnekler:
- cm (santimetre), g (gram), mm (milimetre), TL (Türk Lirası)…
E. Yön Adlarının Yazımı
1. Yön adları, bir özel addan önce geliyorsa ya da bir özel adın yerine kullanılmışsa büyük harfle başlar.
Örnekler:
- İki gün önce Doğu Akdeniz’de doğal gaz arama çalışmaları başladı.
- Atatürk, Batı‘nın taklit edilmemesini istemişti.
2. Yön adları yalnız başlarına veya bir addan sonra, adların yönlerini bildirecek şekilde kullanılırsa küçük harfle başlar.
Örnekler:
- Türkiye’nin doğusunda yoğun kar yağışı bekleniyor.
- Kuşlar, güneye göç etmeye başladı.
F. Tarihlerin Yazımı
Tarihlerin yazımında gün, ay, yıl sırası izlenir ve aşağıdaki yazım çeşitlerinden birisi kullanılır.
Örnekler:
- 15 Temmuz 1977
- 15/07/ 1977
- 15.07.1977
- 15.VII.1977
- 15/VII/1977
G. Gün ve Ay Adlarının Yazımı
1. Belirli bir tarih bildiren ay ve gün adları büyük harfle başlar.
Örnekler:
- 1919 senesi Mayıs‘ının 19’uncu günü Atatürk Samsun’a çıktı.
- İzmir 9 Eylül 1922’de düşman işgalinden kurtuldu.
- 21 Haziran Pazar günü büyük sınav var.
2. Belirli bir gün ya da tarih göstermeyen gün ve ay adları, küçük harfle başlar
Örnekler:
- Sizinle perşembe günü görüşürüz.
- Komşumuz temmuzun başında tatile çıktı.
H. Bazı Sözcük ve Eklerin Yazımı
H.1 “ki”lerin Yazımı
1. Bağlaç Olan “ki”nin Yazımı
Kendinden önceki ve sonraki sözcüklerden ayrı yazılır.
Örnekler:
- Öyle anlar var ki paha biçilemez.
- Biliyorum ki sen de benim gibi düşünüyorsun.
- Tut ki gelemedin.
UYARI: Bağlaç olan “ki”nin bitişik yazılan, kalıplaşmış kullanımları da vardır
Örnekler:
- Sanki
- İllaki
- Mademki
- Belki (Farsça bal ki‘den ses değişimi yoluyla)
- Oysaki
- Halbuki
- Çünkü (Farsça çün ki‘den ses değişimi yoluyla)
- Meğerki
2. İlgi Zamiri Olan “-ki”nin Yazımı
Sözcüğe bitişik yazılır. İsim çekim eklerinin içinde yer alan ilgi zamiri, belirtili isim tamlamasında tamlananın yerini tutar.
Örnekler:
- Seninki bugün yine işe gelmedi.
- Bu ödev Ayşe’ninki kadar iyi değil.
3. Sıfat Yapan “-ki”nin Yazımı
Yapım eki olan bu “-ki” de sözcüğe bitişik yazılır. Yer ve zaman bildiren sıfat türetir. Yer bildiren sıfat türetirken “-de” ekiyle kullanılır.
Örnekler:
- Çatıdaki antenler kötü bir görüntü oluşturuyor.
- Bu işi yapmaktaki amacın neydi?
- Dün akşamki film çok sürükleyiciydi.
H.2. “de”lerin Yazımı
1. Hâl Eki Olan”-de”nin Yazımı
“-de” hâl eki eklendiği sözcüğe bitişik yazılır. Ünlü ve ünsüz uyumlarına uyar, “-de, -da, -te, -ta” biçiminde yazılır.
NOT: “-de” hâl eki cümleden çıkarıldığında cümlenin anlamı bozulur.
Örnekler:
- Sanatta işlenen düşünce ile gerçek yaşamdaki düşünce arasında bir fark yoktur.
- Bende kalan resimlerini alabilirsin.
- İşimde, gücümde, sağımda, solumda, her yerde onu görüyorum.
2. Bağlaç Olan “de”nin Yazımı
Tek başına bir sözcük olan “de” bağlacı her zaman ayrı yazılır. Ünsüz uyumuna girmez yani “te, ta” biçimi yoktur. Cümleden çıkarıldığında cümlenin anlamı az da olsa değişse bile bozulmaz.
Örnekler:
- O da bizimle gelecek.
- Son söyledikleri de doğru çıktı.
UYARI: Ayrı yazılan “da, de” hiçbir zaman “ta, te” biçiminde yazılmaz. “Da, de” bağlacını kendisinden önceki sözcükten kesme işaretiyle ayırmak da doğru değildir.
Örnekler:
- Ayrılsak ta beraberiz seninle biz. (yanlış ❌ ) – Ayrılsak da beraberiz bundan sonra. (doğru ✔)
- Murtaza’da nihayet işlerini bitirdi. (yanlış ❌) – Murtaza da nihayet işlerini bitirdi. (doğru ✔ )
H.3. “ile”nin Yazımı
1. “ile” ayrı olarak yazılabileceği gibi sözcüğe eklenerek bitişik de yazılabilir. Sözcüklere eklenerek yazıldığında ünlü uyumuna girer.
Örnekler:
- kalem ile > kalemle
- kitap ile > kitapla
2. “ile” ünlüyle biten bir sözcüğe ek olarak getirildiğinde baştaki “i” ünlüsü düşer, araya “y” kaynaştırma ünsüzü girer.
Örnekler:
- sevgi ile > sevgiyle
- Ali ile > Ali’yle > kitapla
H.4. “mi” Soru Edatının Yazımı
1. “mi” soru edatı kendisinden önceki sözcükten ayrı yazılır ancak sözcüğün son ünlüsüne uyarak “mı, mi, mu, mü” biçimlerini alabilir.
Örnekler:
- Anlaşıldı mı?
- Sen de mi bizimle geliyorsun?
UYARI: Kendisinden sonra gelen ekler ise “mi”ye bitişik yazılır.
Örnekler:
- Beni dinliyor musunuz?
- Artık gidebilir miyiz?
UYARI: Bu ek soru anlamından başka görevlerde kullanıldığında da ayrı yazılır.
Örnekler:
- Sıcak mı sıcak bir gündü o gün. (Pekiştirme görevi.)
- Bahar geldi mi yemyeşil olur buralar. (Zaman anlamı.)
H.5. Pekiştirmelerin Yazımı
1. Sözcüğün ilk ünlüsünden sonra “m, p, r, s” (“PıRaSaM” şeklinde kodlanabilir) ünsüzlerinden birinin getirilmesiyle oluşturulan pekiştirmeler daima bitişik yazılır
Örnekler:
- büsbütün, tertemiz, apaçık, yemyeşil, bomboş…
2. Bazı kuralsız pekiştirmeler de bitişik yazılır
Örnekler:
- Sırılsıklam, çırılçıplak, yapayalnız, güpegündüz…
H.6. Deyimlerin Yazımı
Deyimler ayrı yazılır.
Örnekler:
- Göz kulak olmak, devede kulak kalmak, baltayı taşa vurmak, yükte hafif pahada ağır…
Yazımı Karıştırılan Sözcükler
| YANLIŞ | DOĞRU | YANLIŞ | DOĞRU | YANLIŞ | DOĞRU |
|---|---|---|---|---|---|
| afedersin | affedersin | erezyon | erozyon | eksoz | egzoz |
| ayrobik | aerobik | ekfiil | ek fiil | karnıbahar | karnabahar |
| ağaç kakan | ağaçkakan | entellektüel | entelektüel | kurdela | kurdele |
| ağırsıklet | ağır sıklet | espiri | espri | klasizm | klasisizm |
| açıkoturum | açık oturum | elektirik | elektrik | kuruyemiş | kuru yemiş |
| ağır başlı | ağırbaşlı | florasan | floresan | kalemtraş | kalemtıraş |
| alış veriş | alışveriş | fizikötesi | fizik ötesi | laboratuar | laboratuvar |
| arap saçı | arapsaçı | fantazi | fantezi | lavbali | laubali |
| afratafra | afra tafra | fülüt | flüt | nalet | lanet |
| acaip | acayip | fasülye | fasulye | maydonoz | maydanoz |
| ardarda | art arda | gardrop | gardırop | mönü | menü |
| apandist | apandisit | göz altı (gözetim) | gözaltı | müsade | müsaade |
| aç gözlü | açgözlü | gelişi güzel | gelişigüzel | melemen | menemen |
| başabaş | başa baş | git gide | gitgide | meyva | meyve |
| baş hekim | başhekim | gel gelelim | gelgelelim | orjinal | orijinal |
| baş örtüsü | başörtüsü | gün aşırı | günaşırı | olağan üstü | olağanüstü |
| baş sağlığı | başsağlığı | hava alanı | havaalanı | peşisıra | peşi sıra |
| cansiperane | cansiparane | hoperlör | hoparlör | proğram | program |
| cici anne | cicianne | her hangi | herhangi | pedagok | pedagog |
| can kulağı | cankulağı | Hıristiyan | Hristiyan | restorant | restoran |
| çerçöp | çer çöp | harkulade | harikulade | rastgel- | rast gel- |
| çalıkuşu | çalı kuşu | iç güdü | içgüdü | sömestr | sömestir |
| çeki düzen | çekidüzen | iddaa | iddia | şöför | şoför |
| delidolu | deli dolu | ilüzyon | illüzyon | sezeryan | sezaryen |
| diz üstü (pc) | dizüstü (pc) | ıspat | ispat | tabldot | tabildot |
| deynek | değnek | ilk öğretim | ilköğretim | ünvan | unvan |
| doğalgaz | doğal gaz | iş veren | işveren | üstgeçit | üst geçit |
| dip not | dipnot | insiyatif | inisiyatif | yanısıra | yanı sıra |
| dinazor | dinozor | illa ki | illaki | zatüre | zatürre |
| dilbilgisi | dil bilgisi | kontür | kontör | zerafet | zarafet |
